Бақылау сұрақтары мен тапсырмалары 1. Жұмыс берушi мен жұмыскердің қандай құқықтары мен міндеттері бар? 2. Еңбек жағдайлары деген не және олар не үшін маңызды? Еңбек жағдайларына бірнеше мысалдар келтiрiндер. 3. Қалай ойлайсыңдар, еңбекті қорғау не ушiн маңызды? 4. Қазақстан Республикасы заңнамасы бойынша еңбек даулары және оны шешу жолдары туралы не білесіңдер?
Ответы
Ответ:
Сұрақ жауап №2
Еңбек жағдайлары - қызметкердің өмірі мен денсаулығы қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, гигиена талаптарына сай болуға тиіс.
Қызметкердің толыққанды демалуға қажетті материалдық қажеттіктерін қанағаттандыруға мүмкіндігі болуға тиіс. Оның білім алуға және тағы басқа мүмкіндіктері болуға тиіс. Еңбек жағдайлары бойынша заңнамалық талаптар азаматтардың табиғи, әлеуметтік мұқтаждарына сәйкес белгіленеді. Заңнамада еңбек уақыты да реттелінеді. Сонымен қатар еңбекке ақы төлеу тәртібі, қызметкердің және жұмыс берушінің құқықтары мен міндеттері де көрсетіледі.
Сұрақ жауап №3
Еңбекті қорғау – еңбек үрдісінде адамның қауіпсіздігін, жұмысқа қабілеттілігі мен денсаулығын сақтауды қамтамасыз ететін әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық, техникалық, гигиеналық, денсаулық сақтау шаралары мен құралдарының заңдық құжаттарының жүйесі. ҚР еңбекті қорғау маңызы әлеуметтік мәнге ие, ол өндірісте еңбектің қауіпсіз әрі жағымды жағдайын қамтамасыз етеді.
Сұрақ жауап №4
Еңбек қатынастарының кез келген сатысында еңбек шартын жасасудан бастап оны кез келген себептермен бұзуға дейін қызметкер мен жұмыс беруші арасында даулар мен келіспеушіліктер туындауы мүмкін. Оларды шешудiң бiрiншi сатысы Келісу комиссия болып табылады. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 159-бабына сәйкес жеке еңбек дауларын келісу комиссиялары, ал реттелмеген мәселелер бойынша немесе келісу комиссиясының шешімі орындалмаған жағдайда соттар қарайды.